Çocukları, yaş ve gelişimlerine uygun aktivitelerle tanıştırmak, onların kendi becerilerinin farkına varabilmelerini ve kendi ilgi alanlarını oluşturabilmelerini kolaylaştırır. Çocuk değişik hobilerle uğraşırken, hem kendini fiziksel, zihinsel, duygusal olarak geliştirir; hem de daha çok zevk aldığı, mutlu olabileceği alanları keşfetmeye başlar.
İlk çocukluk döneminden başlayarak çocuklar hobilerle tanıştırılmalıdır. Kazanılan hobiler, çocukların kişisel gelişimlerini, ilerideki hayatlarını, yaşam tarzlarını, seçtikleri mesleği, kariyerlerini doğrudan ya da dolaylı olarak etkiler. Bu nedenle, ebeveynler küçük yaşlardan itibaren, çocuklarının ilgi alanlarını gözlemlemeli, keşfetmeli ve yeteneklerinin gelişmesine fırsat vermelidir. Çocuklar hobilerle kendi kendilerine yetebilen, yeni ilişkilere ve paylaşıma hazır; keşfetmeye, öğrenmeye istekli bir hale gelirler.
Çocukluk döneminde oyun en önemli ve en gerekli hobidir. Bazen çocukların her seferinde aynı oyuncaklarla aynı şeklide oynadığını gözlemleyebilirsiniz. Oyun çocuğun iç dünyasını dışarıya yansıtabilmesi, duygusal ilişkileri başlatabilmesi için bir araçtır. Çocuklar oyun yoluyla birikmiş enerjilerini uygun ve kabul edilebilir bir şekilde dışarı yansıtabilirler. Doğal ve aktif yollarla öğrenirler. Çocuklar oynadıkça duyuları keskinleşir; hayal güçleri ve yaratıcılıkları gelişir. Sosyal becerileri artar. Seçme, değerlendirme ve karar verme yetileri gelişen çocuklar daha özgüvenli bireyler olma yolunda adım atarlar. Oyun çocukların dünyayı keşfinde onlara yardımcı ve yol gösterici olur. Çocuklar oynadıkları oyunlar sayesinde gerçek ve gerçek olmayanı ayırt edebilmeye, güçlü oldukları yanları keşfetmeye başlarlar ve zevk aldıkları hobileri seçerler. Örneğin bebekliğinden itibaren, farklı tonlarda seslere duyarlı olan, müzikle beraber hareketlenen, müzikli oyunları tercih eden bir çocuk, ileri yaşlarda ilgisi ve yeteneğine uygun bir ses ya da müzik aleti çalmayı hobi edinebilir; hatta yetişkinliğinde mesleği haline getirebilir. Bir enstrüman çalmayı öğrenmek, taklit etme becerisini ve hafızayı destekler. Ya da küçüklüğünde uçurtma ile oynayan bir çocuk, biraz büyüdüğünde maket oyuncaklara ilgi duymaya başlayabilir ve yetişkinliğinde model uçak ya da arabalarla uğraşmayı bir hobi olarak seçebilir. Grupla çalışma ve kurala uyum becerisi gelişmiş iyi bir sporcu ya da takım oyuncusu da başarılı bir yönetici olmaya adaydır.
Seçilen farklı hobiler çocuğun farklı gelişim alanlarını destekleyebilir. Hobiler sayesinde çocuğun dikkat ve konsantrasyonu, el-göz koordinasyonu, ince-kaba motor becerileri, yaratıcılığı, algılaması, estetik anlayışı, soyut düşünme becerisi, sayısal ve sözel zekası desteklenebilir. İletişim, duyguları ifade etme, empati kurma ve sosyal becerileri gelişir. Grup becerilerini, grup içi uyumu, işbirliğini ve düzenli çalışmayı öğrenir. Gerçek performansını ve potansiyelini görmek çocuğun özgüvenini destekler; daha cesur davranabilmesini sağlar. Problem çözme ve zorluklarla başa çıkma becerisi kazanır. Beklemeyi, sabretmeyi, sırasını beklemeyi, toplum kurallarını öğrenir. Bazı hobiler sayesinde de doğa ve hayvan sevgisi ile tanışabilir.
Her çocuğun farklı beceri alanları olduğunu unutmamak gerekir. Bazı çocuklarda sadece tek bir yetenek alanı öne çıkarken, bazılarında ise birkaçı baskın olabilir. Ve çocuklar baskın olan yeteneklerini kullanarak daha iyi öğrenebilirler. Öğrenemeyen çocuk yoktur aslında; sadece her çocuğun öğrenme şekli birbirinden farklıdır. Çocuğa uygun metodu keşfedip kullanabilmek onun daha kolay ve zevkli bir şekilde çalışmasını da sağlar. Örneğin; yabancı dil öğrenen çocuğunuzun sözel beceri alanları daha kuvvetli ise, kitaplar okuyarak, kelime hazinesini genişleterek daha iyi öğrenir. Eğer görsel becerileri, hafızası baskınsa, video ve filmler izleyerek; müzikle ilgili hobilere sahipse yabancı şarkılar dinleyerek öğrenmek onun için daha kolay olabilir. Ancak her çocuğun hayatı boyunca sürdürebileceği, bir hobi haline getirebileceği özel bir yeteneği olmaya da bilir. Anne-babalar çocukları aynı anda birden çok hobiye yönlendirirken dikkatli olmalıdır. Çocuğun birden çok aktiviteyi kısıtlı bir zamanda yapmayı çalışması, çocuğun gerçek ilgi alanlarının gözden kaçmasına neden olabilir. Daha önce çok zevk aldığı bir aktiviteden hoşlanmamaya başlayabilir. İyi organize olunamazsa, bu durum çocuklara bir yük olarak gelmeye başlayabilir, sevdikleri hobileri de yapmaktan vazgeçebilirler. Çocuk faydalanabileceği bir hobiden hiçbir kazanım sağlayamayabilir. Hobi çocuk için zevk verici, eğlendirici bir aktivite olmalıdır. Yapılan herhangi bir hobide belirgin bir başarı ya da üstün bir yetenek fark edildiğinde ise o alanda çocuğun uzmanlaşmasını isteyip istemediğimize yönelik tercihimizi yaparak çocuğu doğru yönlendirmeliyiz.
Anne-babalara öneriler
- Çocuğunuzu, yaşına ve gelişim düzeyine uygun oyuncaklarla tanıştırın. Bu oyuncaklar çocuğunuzun kendini keşfetmesine ve kendi için en doğru ilgi alanını seçmesine yardımcı olacaktır.
- Çocuğunuzu iyi gözlemleyin; ona teşvik edici ve destekleyici yaklaşın; yeteneklerinin gelişimini, değişimini izleyin ve önerilerde bulunun.
- Çocuğunuzu gerçekten ilgisi ve yeteneği olan hobilere yönlendirmeye çalışın. İsteksizce, önemsenmeden yapılan bir aktivite çocuk için eziyet haline gelebilir; özgüvenini zedeleyebilir ve kaygılarını tetikleyebilir.
- Çocuğunuzun gittiği her kursta ya da edindiği her hobide aynı oranda başarılı olamayabileceğini unutmayın ve beklentilerinizi ona göre belirleyin.
- Kendi hobilerinize çocuğunuzu da dahil ederek ona model olun. Çizdiğiniz bir resimde size eşlik etmesini, yaptığınız kurabiye için malzemeleri hazırlamasını isteyin. Hafta sonu balık tutmaya, fotoğraf çekmeye onu da götürün. Aile olarak beraber vakit geçirebilmek bütün çocukları mutlu eder.
- Çocuğunuza yeni ortamlar ve fırsatlar sunun. Çocuğunuz çevresini, objeleri tanıyarak; onların nasıl kullanıldıklarını, ne işe yaradıklarını öğrenerek ilgi alanlarını seçecektir.
- Çocuğunuzun farklı aktiviteleri ve malzemeleri denemesine fırsat verin ve onu başladığı aktiviteyi devam ettirme konusunda motive edin.
- Çocuğunuzun olabildiğince az bilgisayar ve tv ile vakit geçirmesini sağlayın; bilgisayarla ve tv ile geçirilen saatin yerine anne ve babasıyla beraber paylaşım içinde olacağı aktiviteler planlayın.
- Sanal ortamlar yerine çocuğunuza sportif faaliyetlerde bulunabileceği, yaz kampı, drama, dans gibi sosyal beceri anlamında kendini geliştirebileceği doğal ortamlar sunun.
- Çocuğunuzu arkadaş gruplarına, oyun gruplarına dâhil etmek, grup oyunlarına ve sporlarına yönlendirmek, sanatsal aktivitelere katılmalarını sağlamak hobiler edinmelerini ve bunları geliştirmelerini sağlayacaktır.
- Çocuğunuzu ilgilendiği uğraşlar ve edindiği hobiler için takdir edin.
Uzman Klinik Psikolog İrem Fırat
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder